สื่อมัลติมีเดีย
การค้นพบช่างภาพชาวไทยที่ถูกลืมเลือน
โดย มานิต ศรีวานิชภูมิ
เผยแพร่เมื่อ 7 พฤษภาคม 2024
ประวัติศาสตร์, พิพิธภัณฑ์และจดหมายเหตุ
“แล้วจริงหรือที่ว่าไม่มีนายช่างภาพไทยคนใดที่มีฝีมือเพียงพอที่เราจะขนานนามได้ว่า 'ช่างผู้เชี่ยวชาญ' เช่นเดียวกับในตะวันตก การถ่ายภาพได้เข้ามาในสยามตั้งแต่ ค.ศ. 1845 ในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว นั่นหมายถึงเป็นเวลากว่า 173 ปีมาแล้ว ในเวลานั้นไม่มี 'นายช่างผู้เชี่ยวชาญ' ด้านนี้เลยจริงหรือ” มานิตย์ ศรีวานิชภูมิ ตั้งคำถามกับตนเองก่อนที่จะเลิกสอนการถ่ายภาพในมหาวิทยาลัยเมื่อกว่าสิบปีก่อน การหาคำตอบให้กับปัญหานี้นำมาสู่ความเชื่อของมานิตย์ว่า หากวงการวิชาการด้านการถ่ายภาพของเราไม่ศึกษาวิจัยและรวบรวมผลงานของช่างภาพไทยในอดีตเพื่อสร้างองค์ความรู้ของตนเอง เราก็จะต้อง "ยืมจมูกของคนผิวขาวหายใจ" ตลอดไป เราจะไม่มีวันสร้างความรู้และคุณค่าในตนเองได้ เมื่อ ค.ศ. 2010 มานิตย์จึงตัดสินใจเริ่มโครงการวิจัยการถ่ายภาพ ชื่อ 'แสวงหาช่างภาพไทยที่ถูกลืมเลือน' ภายในระยะเวลา 5 ปี เขาสามารถค้นพบช่างภาพไทยผู้เชี่ยวชาญถึง 7 คน ในช่วงทศวรรษ 1950 ถึง 1970