สื่อมัลติมีเดีย
ประวัติโดยสังเขปของปรัชญาตะวันตกในประเทศไทย: จากกลางศตวรรษที่ 17 จนถึงสิ้นศตวรรษที่ 20
โดย โสรัจจ์ หงศ์ลดารมภ์
เผยแพร่เมื่อ 7 พฤษภาคม 2024
ปรัชญาและศาสนา
ในการบรรยายครั้งนี้ โสรัจจ์ หงศ์ลดารมภ์ นำเสนอเรื่องราวการรับแนวคิดปรัชญาตะวันตกเข้ามาในประเทศไทย (“สยาม” ในขณะนั้น) ตั้งแต่กลางศตวรรษที่ 17 จนถึงสิ้นศตวรรษที่ 20 ระยะแรกของการรับแนวคิดปรัชญาตะวันตกเกิดขึ้นในช่วงกลางศตวรรษที่ 17 เมื่อพระมหากษัตริย์ไทยในขณะนั้นทรงจ้างที่ปรึกษาชาวต่างชาติมารับราชการ และทรงส่งคณะทูตไปยังประเทศตะวันตก ซึ่งส่งผลให้เกิดการพบกันระหว่างความเชื่อพื้นถิ่นกับวิทยาศาสตร์แบบตะวันตก ศาสนา และอาจรวมถึงแนวคิดปรัชญาเป็นครั้งแรก อย่างไรก็ตาม การรับแนวคิดปรัชญาตะวันตกในระยะแรกกลับสิ้นสุดลงอย่างรวดเร็ว จนกระทั่งในช่วงกลางศตวรรษที่ 19 ที่ก่อตัวขึ้นอีกครั้ง และเป็นการเริ่มต้นและดำเนินมาอย่างต่อเนื่อง ประเทศไทยรับเอาปรัชญาตะวันตกมาพร้อมกับระบบการศึกษาแบบตะวันตก ทำให้มีนักปรัชญาชาวไทยหลายคนที่ได้รับการฝึกฝนจากตะวันตกและสร้างผลงานเป็นของตนเอง
หลังสงครามโลกครั้งที่ 2 วิชาปรัชญาก็เริ่มเป็นสาขาเฉพาะทางมากขึ้นและกลายเป็นส่วนหนึ่งของหลักสูตรในมหาวิทยาลัยภาคปกติ นักปรัชญาชาวไทยจำนวนมากได้เดินทางไปศึกษาต่อยังต่างประเทศและเริ่มสร้างผลงานของตนและเป็นผลงานที่มีคุณค่าต่อสาขาวิชานี้ การกระจายอำนาจทางการศึกษาตามแนวทางการปฏิรูปเสรีนิยมใหม่ได้เปลี่ยนแปลงวิธีการทำงานของนักปรัชญามืออาชีพอย่างสิ้นเชิง นอกจากนี้ โสรัจจ์กล่าวถึงสถานการณ์ของปัญญาชนในประเทศไทย บทบาทของปัญญาชนที่มีต่อสาธารณชน รวมถึงความเข้าใจในความขัดแย้งระหว่างปรัชญาตะวันตกกับระบบความเชื่อดั้งเดิมของไทย ซึ่งรวมถึงพุทธศาสนา และความขัดแย้งนี้น่าจะได้รับการคลี่คลายในอนาคตอันใกล้