งานวิจัยและบทความ

บทความนี้นำเสนอพัฒนาการของกลุ่มสังคม-วัฒนธรรมหลากหลายกลุ่มซึ่งอาศัยอยู่ในพื้นที่ทางภูมิศาสตร์ระหว่างระบบแม่น้ำโขงและแม่น้ำสาละวิน ตั้งแต่ยุคก่อนประวัติศาสตร์และกึ่งก่อนประวัติศาสตร์จนถึงปี ค.ศ. 1200 (พ.ศ. 1743) ความรู้ของเราเกี่ยวกับวัฒนธรรมเหล่านี้ได้เพิ่มพูนขึ้นในช่วงหลายทศวรรษที่ผ่านมา ด้วยความช่วยเหลือจากการวิจัยแบบสหวิทยาการที่ดำเนินการโดยนักวิชาการหลายท่าน อาทิ ชาร์ลส ไฮแอม (Charles Higham) ธิดา สาระยา ศรีศักร วัลลิโภดม เบนเน็ตต์ บรอนสัน (Bennet Bronson) ดอนน์ เบเยิร์ด  (Donn Bayard) และนักวิจัยอื่นๆ ผลงานของนักวิจัยเหล่านี้ได้มาเติมเต็มงานวิจัยของนักภาษาศาสตร์ นักประวัติศาสตร์ศิลปะ และนักวิทยาศาสตร์ เพื่อให้ภาพของสังคมที่มีความซับซ้อนซึ่งวิวัฒนาการบนที่ราบสูงโคราชในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ บริเวณลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยา และคาบสมุทรภาคใต้ของไทยปรากฏชัดเจนยิ่งขึ้น โดยเป็นเรื่องราวที่เกิดขึ้นเป็นเวลานานก่อนการประกาศอิสรภาพจากการปกครองของขอม ณ ราชธานีสุโขทัยในช่วงกลางคริสต์ศตวรรษที่ 13 ปัจจุบัน  เราตระหนักดีว่ากลุ่มสังคม-วัฒนธรรมเหล่านี้มิใช่พื้นที่ว่างเปล่าที่มีความเจริญก้าวหน้าทางสังคม วัฒนธรรม และการเมืองเพียงน้อยนิด หากแต่มีเครือข่ายการค้าอันกว้างขวางทั้งภายในภูมิภาค ระหว่างภูมิภาค และระดับนานาชาติ ซึ่งส่งเสริมพัฒนาการภายในท้องถิ่นของตนให้รุดหน้ามาโดยตลอด ทั้งนี้ ความเจริญรุ่งเรืองดังกล่าวเกิดขึ้นก่อนที่เรือสินค้าจากกรีกและโรมันจะเข้ามาค้าขายในท่าเรือตามชายฝั่งโคโรมันเดลและมะละบาร์ของอินเดียในช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 1 และ 2 เป็นเวลานานแล้ว กระบวนการสืบเนื่องของปฏิสัมพันธ์ภายในท้องถิ่นนี้เองที่นำไปสู่กำเนิดอารยธรรมสำริดและอารยธรรมเหล็กในระยะแรกๆ ของภูมิภาคนี้ และทำให้กลุ่มสังคมวัฒนธรรมเหล่านี้กลายเป็นหัวใจสำคัญในการตีความประวัติศาสตร์ไทยเสียใหม่