งานวิจัยและบทความ

ในการประเมินสนธิสัญญาเบาว์ริง (Bowring Treaty) เป็นการสมควรที่จะแยกแยะให้ชัดเจนระหว่างแง่มุมด้านความสัมพันธ์ระหว่างประเทศกับประเด็นที่เกี่ยวข้องกับเศรษฐกิจไทย ในด้านความสัมพันธ์ระหว่างประเทศนั้น บรรดานักประวัติศาสตร์ต่างเห็นพ้องต้องกันว่าไทยให้สิทธิพิเศษแก่อังกฤษอย่างมากมาย ไม่นานหลังจากการร่างสนธิสัญญาแล้วเสร็จในปี ค.ศ. 1855 (พ.ศ. 2398)  ปรากฏว่ามีชาวไทยจำนวนหนึ่งแสดงความกังวลว่าสยามอาจให้สิทธิแก่อังกฤษมากกว่าที่ญี่ปุ่นและเวียดนามเคยมอบให้ในสถานการณ์ที่คล้ายคลึงกัน สำหรับผลกระทบของสนธิสัญญาต่อระบบเศรษฐกิจไทยนั้น ทัศนะกระแสหลักที่ปรากฏในตำราประวัติศาสตร์ระบุว่าสนธิสัญญานี้ได้ปฏิรูประบบภาษีของสยามโดยสิ้นเชิง อันเป็นจุดเริ่มต้นของยุคใหม่ บทความชิ้นนี้มุ่งพิจารณาหลักฐานที่นักประวัติศาสตร์ใช้อ้างอิงเพื่อกล่าวถึงผลทางเศรษฐกิจของสนธิสัญญา โดยจะแสดงให้เห็นว่าข้อมูลทั้งหมดล้วนอิงจากถ้อยคำของเบาว์ริงเอง และจะชี้ให้เห็นด้วยว่าความเห็นของเบาว์ริงอาจไม่ใช่ดัชนีชี้วัดที่เชื่อถือได้เสมอไป หลังจากแสดงให้เห็นถึงเหตุผลที่ทำให้ต้องตั้งข้อสงสัยต่อความเหมาะสมในการพึ่งพิงการคาดการณ์ส่วนบุคคลของหัวหน้าคณะเจรจาอังกฤษผู้นี้เป็นหลัก ผู้เขียนจะนำเสนอมุมมองเศรษฐกิจจากทัศนะของคนในท้องถิ่น และท้ายที่สุด จะประเมินผลกระทบของสนธิสัญญาดังกล่าวต่อเศรษฐกิจไทยใหม่อีกครั้งหนึ่ง