งานวิจัยและบทความ
ปอยล้อ: พิธีปลงศพพระสงฆ์อาวุโส
โดย Charles F. Keyes
เผยแพร่เมื่อ 12 พฤษภาคม 2024
พิธีกรรม ประเพณี และเทศกาล, ศาสนาพุทธ
แหล่งจัดเก็บทรัพยากรต้นฉบับ
วารสารสยามสมาคม Vol. 63.1 (1975)
ดาวน์โหลด
บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อนำเสนอบันทึกทางชาติพันธุ์วรรณนาเกี่ยวกับพิธีปลงศพของพระสงฆ์อาวุโสในภาคเหนือของประเทศไทย ซึ่งเป็นพิธีที่ค่อนข้างหายาก พิธีกรรมนี้อาจมีต้นกำเนิดมาจากชาวไทใหญ่ ซึ่งเป็นที่รู้จักในภาษาไทยเหนือว่า "ปอยล้อ" ซึ่งสามารถแปลได้ตามตัวอักษรว่า "พิธีกรรมล้อเลื่อน" พิธีกรรมนี้เป็นการวางเรือนศพของพระสงฆ์บนเลื่อนที่มีโครงสร้างซับซ้อน เรียกว่า "ปราสาท" ซึ่งเป็นสิ่งก่อสร้างจำลองเขาพระสุเมรุ โดยทั้งปราสาทพร้อมด้วยศพพระสงฆ์จะถูกนำไปยังกลางทุ่งนา ณ ที่นั้น ผู้คนจำนวนมากจะร่วมกันฉุดลากปราสาทศพไปมาเป็นเวลาสามวัน ในตอนท้าย ปราสาทศพจะถูกลากไปยังสถานที่ฌาปนกิจ ในบทความนี้ ผู้เขียนได้นำเสนอการตีความพิธีกรรมนี้โดยอ้างอิงทั้งความเข้าใจเกี่ยวกับความตายตามหลักพุทธศาสนาและแนวคิดทฤษฎีว่าด้วย ‘สภาวะคร่อมข้าม’ (‘liminality’)