งานวิจัยและบทความ

ภาพจิตรกรรมฝาผนังสมัยรัชกาลที่ 3 และการถ่ายทอดศิลปะการตกแต่งบ้านแบบจีน

โดย อชิรัชญ์ ไชยพจน์พานิช

เผยแพร่เมื่อ 12 พฤษภาคม 2024

จิตรกรรม
แหล่งจัดเก็บทรัพยากรต้นฉบับ

วารสารสยามสมาคม Vol. 101 (2013)

ดาวน์โหลด

King Rama III-Period Murals and their Chinese Home Decoration Theme


สมัยรัชกาลที่ 2 และรัชกาลที่ 3 นับเป็นยุคที่ศิลปะจีนมีอิทธิพลอย่างสูงสุดต่องานพุทธศิลป์ไทย โดยเฉพาะอย่างยิ่งในงานจิตรกรรม ดังจะเห็นได้จากจิตรกรรมฝาผนังที่ปรากฏในวัดจำนวนมากในช่วงเวลาดังกล่าว ซึ่งมีการนำเสนอภาพลักษณ์ของวัฒนธรรมจีนหลากหลายรูปแบบ หนึ่งในแก่นเรื่องของภาพจิตรกรรมฝาผนังเหล่านี้แสดงให้เห็นถึงการจัดวางเครื่องเรือนและของตกแต่งบ้านแบบจีนในรูปแบบต่างๆ แม้ภาพวาดเหล่านี้มักถูกสันนิษฐานว่าสะท้อนการจัดแต่งแท่นบูชาของจีน แต่การพิเคราะห์องค์ประกอบและรูปแบบทางศิลปะกลับชี้ให้เห็นว่า ภาพเหล่านี้เป็นการนำเสนอศิลปะการตกแต่งภายในบ้านเรือนของจีนที่มีความหลากหลาย โดยน่าจะมีปัจจัยทางสังคมอย่างน้อยสองประการที่อาจส่งผลให้ภาพวาดเช่นนี้ได้รับความนิยมอย่างแพร่หลายในยุคสมัยนั้น  ได้แก่ ความหลงใหลในลัทธิสัจนิยม (realism) และการปลดปล่อยตัวเองจากขนบจารีตเดิมๆ ของชนชั้นนำสยาม รวมถึงการรับรู้จีนในฐานะในฐานะมหาอำนาจที่ยิ่งใหญ่ที่สุด