งานวิจัยและบทความ

ละครไทยมีลักษณะคล้ายคลึงกับละครในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ส่วนใหญ่ กล่าวคือเป็นการแสดงต่อหน้าสาธารณชน ซึ่งผสมผสานดนตรี บทเพลง และการรำเป็นองค์ประกอบสำคัญ นอกเหนือจากโขนและละคร ซึ่งเป็นศิลปะการรำที่จำกัดอยู่ในราชสำนักแล้ว ละครพื้นบ้านที่ได้รับความนิยมในสังคมไทยแบ่งออกเป็น 4 รูปแบบหลัก ได้แก่ 1) หนังใหญ่ ซึ่งเป็นการแสดงหุ่นเชิดขนาดใหญ่ที่ค่อยๆ เสื่อมความนิยมไปเมื่อภาพยนตร์และโทรทัศน์เฟื่องฟู 2) มโนราห์และ 3) หนังตะลุง ซึ่งทั้งสองเป็นการแสดงท้องถิ่นที่กำเนิดและยังคงได้รับความนิยมอยู่ในภาคใต้ของไทย และ 4) ลิเกหรือละครพื้นบ้านของสยามซึ่งเป็นรูปแบบที่ได้รับความนิยมสูงสุดและแพร่หลายไปทั่วประเทศ ซึ่งบทความนี้จะมุ่งเน้นศึกษาการแสดงลิเกเป็นหลัก  ทั้งนี้ ผลการวิเคราะห์อย่างละเอียดพบว่า ต้นกำเนิดของลิเกยังไม่สามารถระบุได้แน่ชัด แต่มีหลักฐานบางประการชี้ให้เห็นถึงอิทธิพลจากวัฒนธรรมมลายูหรืออินเดีย บทความนี้นอกจากจะกล่าวถึงบริบททางประวัติศาสตร์แล้ว ยังให้ความเข้าใจเชิงลึกเกี่ยวกับการแสดงลิเก อันได้แก่ ขั้นตอนการแสดงโดยทั่วไป กลุ่มผู้ชม โครงเรื่องตามขนบ ตลอดจนบทบาทของพระอธิการหอมหวล นาคศิริ คนฺธสิริ ปูชนียบุคคลในแวดวงลิเก  นอกจากนี้ บทความนี้ยังชี้ให้เห็นว่า การแสดงลิเกสดกำลังเสื่อมความนิยมลงเรื่อยๆ อันเนื่องมาจากอิทธิพลของภาพยนตร์เป็นสำคัญ ดังนั้นเมื่อกล่าวถึงอนาคตของละครพื้นบ้านสยาม บทความจึงสะท้อนมุมมองในเชิงลบต่อแนวโน้มดังกล่าว