งานวิจัยและบทความ

ในช่วงต้นทศวรรษ 1970  นักวิชาการในกรุงเทพมหานครได้ค้นพบเครื่องดนตรีชนิดหนึ่ง เรียกว่า "โปงลาง" ในจังหวัดกาฬสินธุ์ ซึ่งตั้งอยู่ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย โปงลางเป็นระนาดแนวตั้ง ประกอบด้วยแท่งไม้เนื้อแข็งที่เรียงต่อกันตามระดับเสียง นักวิชาการส่วนหนึ่งสันนิษฐานว่าโปงลางอาจเป็นต้นกำเนิดของระนาดแนวนอนที่พบในวงดนตรีไทยแบบประเพณีในภาคกลาง ซึ่งเป็นปัญหาที่มีการสืบค้นมาเป็นระยะเวลานาน สมมติฐานนี้ได้รับการสนับสนุนจากการที่จังหวัดกาฬสินธุ์มีสภาพทางภูมิศาสตร์ที่โดดเดี่ยวจากภูมิภาคอื่นๆ จนถึงราวปี ค.ศ. 1970 (พ.ศ. 2513)  เนื่องจากถนนหนทางที่ไม่สะดวก ภูมิภาคนี้จึงมีวัฒนธรรมที่ค่อนข้างอนุรักษ์นิยม บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อตรวจสอบข้อสันนิษฐานดังกล่าวโดยการศึกษาที่มาและตำนานของเครื่องดนตรีประเภทระนาดของประเทศไทย งานวิจัยนี้ดำเนินการผ่านการสัมภาษณ์ การศึกษาหลักฐานบันทึกเกี่ยวกับประเทศไทยโดยชาวยุโรปในยุคแรกเริ่ม และการศึกษาเปรียบเทียบระนาดในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ผลการวิจัยชี้ให้เห็นว่า “ขอลอ” และ “ระนาด” เป็นเครื่องดนตรีประเภทระนาดที่แตกต่างกันอย่างสิ้นเชิง และไม่ปรากฏว่ามีความเกี่ยวข้องกันโดยตรง แม้ว่าขอลอจะมีอายุเก่าแก่กว่าอย่างแน่นอน แต่ต้นแบบโดยตรงของระนาดน่าจะมาจาก “ปัตตาล่า” ของพม่า นอกจากนี้ บทความนี้ยังได้เสนอข้อ สันนิษฐานที่หลากหลายเกี่ยวกับต้นกำเนิดของระนาดในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ โดยมีความเป็นไปได้ว่าระนาดอาจมีรากฐานมาจากอินเดีย เกิดขึ้นครั้งแรกในหมู่เกาะหรือแผ่นดินใหญ่ของภูมิภาคนี้ หรืออาจเกิดขึ้นในหลายพื้นที่ของภูมิภาคนี้อย่างเป็นอิสระต่อกัน