งานวิจัยและบทความ

พิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นเป็นกลไกสำคัญกลไกหนึ่งในการสงวนรักษามรดกทางวัฒนธรรมของชุมชนท้องถิ่น ที่มีการพัฒนามาจากรูปแบบของการสะสมวัตถุทางวัฒนธรรมมาสู่รูปแบบการใช้กระบวนการเรียนรู้ในกระบวนการจัดตั้งและดำเนินงานของพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่น อันนำไปสู่การเชื่อมโยงกับการพัฒนาชุมชนในมิติต่างๆ รวมทั้งกลไกในการสงวนรักษามรดกทางวัฒนธรรมของชุมชน-ท้องถิ่น บทความชิ้นนี้มีวัตถุประสงค์ที่จะเพื่อศึกษาเปรียบเทียบการเปลี่ยนแปลงของชุมชนท้องถิ่น ในมิติของการสงวนรักษามรดกทางวัฒนธรรมของชุมชน ในพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นที่เป็นกรณีศึกษาที่มีกระบวนการเรียนรู้ร่วมกันในการดำเนินงาน โดยศึกษาเปรียบเทียบในช่วงเวลาก่อนมีการจัดตั้งพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นและหลังจากมีการจัดตั้งพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นโดยศึกษาจากพิพิธภัณฑ์ที่เป็นกรณีศึกษา 4 พิพิธภัณฑ์พื้นบ้านวัดม่วง จ.ราชบุรี พิพิธภัณฑ์บ้านเขายี่สาร พิพิธภัณฑ์มีชีวิต ตลาดสามชุก จ.สพุรรณบุรี และหอวัฒนธรรมไท-ยวน จ.สระบุรี การวิจัยเป็นการศึกษาที่ใช้การวิจัยเชิงคุณภาพประยุกต์

ผลการศึกษาพบว่าในพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่น ที่เป็นกรณีศึกษาในแต่ละพิพิธภัณฑ์ได้นำไปสู่การสร้างกลไกในการสงวนรักษามรดกทางวัฒนธรรมด้วยตนเอง บทบาทของผู้สนับสนุนภายนอกมีผลต่อความเข้มข้นในการดำเนินกิจกรรมในการสงวนรักษามรดกทางวัฒนธรรม การเปลี่ยนแปลงในการสงวนรักษามรดกทางวัฒนธรรมเมื่อเปรียบเทียบกับช่วงเวลาก่อนการจัดตั้งพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่น การสงวนรักษามรดกทางวัฒนธรรมที่ชุมชนได้กระทำผ่านการขัดเกลาทางสังคม แต่เมื่อมีการจัดตั้งพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่น ที่มีกระบวนการเรียนรู้ร่วมกัน การสงวนรักษามรดกทางวัฒนธรรมจะเป็นกิจกรรมที่กระทำในเชิงรุกเพื่อสงวนรักษามรดกทางวัฒนธรรม