งานวิจัยและบทความ

คติชนวิทยากับภาษาศาสตร์ในประเพณีบุญบั้งไฟ

โดย วิภาษณ์ เทศน์ธรรม

เผยแพร่เมื่อ 27 พฤษภาคม 2024

ภาษาและวรรณกรรม, คติชน
แหล่งจัดเก็บทรัพยากรต้นฉบับ

วารสารบัณฑิตศึกษามหาจุฬาขอนแก่น. 10, 1 (มี.ค. 2023), 22–32.


บทความนี้ต้องการสะท้อนให้เห็นมุมมองการศึกษาของคติชนวิทยาในประเพณีบุญบั้งไฟ ซึ่งผู้คนในภาคอีสานจะรู้จักประเพณีบุญบั้งไฟผ่านวรรณกรรมเรื่อง “ผาแดง-นางไอ่คำ” โดยการถ่ายทอดความรู้และการสืบสานภูมิปัญญาแห่งวัฒนธรรมผ่านการแสดงธรรมเทศนาทำนองสารภัญญะ ศิลปะการแสดงหมอลำพื้นบ้าน การแสดงวงโปงลาง ผญาคำกลอนและประเพณีงานบุญ การสะท้อนมุมมองเชิงวัฒนธรรมและวิถีชีวิตชุมชนได้เชื่อมโยงเกี่ยวกับคติความเชื่อการปกครองบ้านเมือง ความรักสามเส้า ความขัดแย้ง สงคราม การต่อรอง และพันธสัญญาการขอฟ้าขอฝนเพื่อการกสิกรรม ผ่านวรรณกรรมเรื่องผาแดง-นางไอ่คำต้นตำนานรักสามเส้าและประเพณีบุญบั้งไฟได้มีการนำมาปรับปรุงและสร้างสรรค์ใหม่ให้เป็นวรรณกรรมที่เป็นวรรณกรรมเยาวชนเพื่อเผยแพร่และส่งเสริมการท่องเที่ยว ส่งเสริงการอ่านให้เยาวชนรุ่นใหม่ได้ตระหนักในคุณค่าและหวงแหนมรดกทางภูมิปัญญาของท้องถิ่นตนมากขึ้น