งานวิจัยและบทความ

จีนย่านตลาดน้อย: ศรัทธาและเศรษฐกิจการค้าแห่งจีนสยาม

โดย ภูมิ ภูติมหาตมะ

เผยแพร่เมื่อ 14 มิถุนายน 2024

ประวัติศาสตร์, การค้า
แหล่งจัดเก็บทรัพยากรต้นฉบับ

วารสารอิเล็กทรอนิกส์ Veridian มหาวิทยาลัยศิลปากร (มนุษยศาสตร์สังคมศาสตร์และศิลปะ) ,Vol. 8 No. 2 (2015): ( พฤษภาคม - สิงหาคม 2558 )


บทความนี้มุ่งศึกษา สำรวจ รวบรวมองค์ความรู้ทางด้านประวัติศาสตร์และศิลปวัฒนธรรมในชุมชนชาวจีนย่านตลาดน้อย กรุงเทพมหานคร โดยเสนอว่า จีนย่านตลาดน้อยเป็นจีนที่มีความหลากหลายในมิติต่างๆ ทั้งตามภาษาจีนถิ่น กลุ่มอาชีพ และโดยเฉพาะความเชื่อทางศาสนา พัฒนาการของจีนย่าน ตลาดน้อยเริ่มต้นจากกลุ่มชาวจีนฮกเกี้ยนและกลุ่มชาวจีนฮากกาที่เข้ามาสร้างความเติบโตทางเศรษฐกิจให้กับชุมชน ตามมาด้วยกลุ่มชาวจีนไหหลำที่เข้ามาสร้างความคึกคักให้กับการค้าในย่านตลาดน้อยภายหลังการเปิดประเทศของสยาม กลุ่มชาวจีนเหล่านี้มีความเชื่อในเทพเจ้าและตั้งศาลเจ้าเฉพาะกลุ่มจีนถิ่นของตนขึ้นในชุมชน ในขณะที่เครือข่ายชาวจีนแต้จิ๋วส่วนใหญ่ในย่านตลาดน้อยเกิดขึ้นที่วัดแม่พระลูกประคำ (กาลหว่าร์) อย่างเด่นชัด ชาวจีนแต้จิ๋วกลุ่มใหญ่กลุ่มนี้คือคริสตังจีน ดังนั้นบทบาทของกลุ่มชาวจีนแต้จิ๋วในย่านนี้จึงดำเนินไปควบคู่กับบทบาทของกลุ่มคริสตังจีนอย่างแยกไม่ออก จีนย่านตลาดน้อยจึงเป็นจีนที่ไม่ได้มีบทบาทแต่เพียงขับเคลื่อนเศรษฐกิจและการค้าของกรุงเทพฯ เท่านั้น หากแต่ยังมีบทบาทสำคัญในการผลักดันงานเผยแพร่ศาสนาคริสต์ให้กว้างขวางออกไปทั้งในกรุงเทพฯ และต่างจังหวัด นอกจากนี้ ยังสามารถจัดตั้งสถานศึกษาของลูกหลานชาวจีนและองค์กรสังคมสงเคราะห์ขึ้นอย่างโดดเด่นในย่าน อันเป็นรากฐานในการก้าวไปสู่ระบบสังคมเมืองสมัยใหม่