งานวิจัยและบทความ

การจัดแสดงในฐานะพื้นที่ทางการเมือง

โดย ศรยุทธ เอี่ยมเอื้อยุทธ

เผยแพร่เมื่อ 14 มิถุนายน 2024

พิพิธภัณฑ์และจดหมายเหตุ
แหล่งจัดเก็บทรัพยากรต้นฉบับ

สังคมศาสตร์วารสารวิชาการ คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, 27 (1):131-47


บทความนี้มุ่งเน้นการทำความเข้าใจพิพิธภัณฑ์และการจัดแสดงผ่านแนวความคิดและญาณวิทยาว่าด้วย “ผัสสะศึกษา” เพื่อทำความเข้าใจปฏิบัติการทางอุดมการณ์ซึ่งซ่อนอยู่เบื้องหลังกระบวนการทำงานด้านพิพิธภัณฑ์

หัวใจสำคัญของบทความคือการสำรวจปัญหาและข้อถกเถียงของผัสสะในสภาวะความทันสมัย (modernity) กับการจัดทำพิพิธภัณฑ์เป็นสำคัญ ด้านหนึ่งรูปแบบของการสื่อสารในพิพิธภัณฑ์เน้นการมองเห็น (seeing) เป็นหลักและสอดคล้องกับลักษณะของความเป็นเหตุเป็นผลและรูปธรรม ทว่า อีกด้านหนึ่งการมองเห็นได้กลายเป็นส่วนหนึ่งกับการให้ความชอบธรรมกับความสัมพันธ์เชิงอำนาจในสังคม อุดมการณ์ว่าด้วยเชื้อชาตินิยม และอุดมการณ์อันสืบเนื่องมาจากการอาณานิคม 

ปัญหาทั้งสองนี้มิได้แสดงให้เห็นถึงข้อจำกัดในวิธีการเล่าเรื่องหรือการจัดแสดงเท่านั้น หากยังแสดงให้เห็นถึงเพดานทางความคิดอันจำกัดจนไม่สามารถขยายแนวทางการทำงานพิพิธภัณฑ์ในฐานะการเป็นพื้นที่ต่อสู้ทางวัฒนธรรมได้