งานวิจัยและบทความ

เวียงเจ็ดลิน: เมืองโบราณสัณฐานกลม

โดย อิศรา กันแตง

เผยแพร่เมื่อ 26 พฤษภาคม 2024

โบราณคดี, ผังเมืองและการจัดการเมือง
แหล่งจัดเก็บทรัพยากรต้นฉบับ

วารสารหน้าจั่ว ว่าด้วยสถาปัตยกรรม การออกแบบ และสภาพแวดล้อม. 29, (ม.ค. 2017), 87.


บทความวิชาการนี้ เป็นการศึกษาเวียงโบราณเชิงดอยสุเทพที่เป็นองค์ประกอบสำคัญทาง ผังเมืองของเมืองเชียงใหม่ โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อทำการศึกษาองค์ความรู้เรื่องเวียงเจ็ดลินในมิติ ทางผังเมืองเพื่อนำไปสู่การอนุรักษ์และพัฒนา ผลการศึกษาพบว่า เวียงเจ็ดลินมีลักษณะพิเศษทาง ผังเมือง คือ รูปทรงกลมแบบเรขาคณิตที่มีจุดศูนย์กลางเป็นตานํ้า นับเป็นภูมิปัญญาที่แตกต่างจาก การสร้างเมืองโบราณทั่วไปในล้านนาและในประเทศไทย ทำเลที่ตั้งเป็นชัยภูมิที่ดีต่อการรบ ใกล้ป่า ที่เป็นแหล่งทรัพยากรและมีแหล่งนํ้าอุดมสมบูรณ์ มีสภาพแวดล้อมทางธรรมชาติที่สวยงาม จึงเป็น เวียงบริวารร่วมสมัยกับเมืองเชียงใหม่ที่มีประโยชน์ใช้สอยเพื่อพักผ่อนตากอากาศ และช่วยรบยามมี ศึกสงคราม ส่วนข้อจำกัดต่อการอนุรักษ์และพัฒนา คือ ขาดองค์ความรู้เรื่องเวียงเจ็ดลิน ไม่ปรากฏ หลักฐานทางสถาปัตยกรรม และไม่สามารถมองเห็นภาพรวมของรูปทรงผังเมืองที่เป็นลักษณะพิเศษ ได้ด้วยจากทัศนียภาพ ปัจจุบันมีการใช้ประโยชน์ที่ดินของวัดและส่วนราชการหลายหน่วยงาน ดังนั้น หากรีบไม่ดำเนินการอนุรักษ์ และพัฒนาอย่างเป็นรูปธรรมก็จะเสี่ยงต่อการสูญเสียมรดกทางวัฒนธรรม ที่มีคุณค่าต่อเมืองเชียงใหม่และคุณค่าด้านผังเมืองไปอย่างน่าเสียดาย