งานวิจัยและบทความ

โฉนดชวนพินิจ: ประวัติศาสตร์ที่สะท้อนความเป็นสากลของที่ดินแปลงหนึ่งในเขตบางรัก

โดย คาเรน ชวนิชย์

เผยแพร่เมื่อ 8 พฤษภาคม 2024

ประวัติศาสตร์, นโยบายการใช้ที่ดินและการแบ่งเขต
แหล่งจัดเก็บทรัพยากรต้นฉบับ

วารสารสยามสมาคม Vol. 110 No. 2 (2022)

ดาวน์โหลด

Fascinating Deeds: The Cosmopolitan History of a Plot in Bangrak


บทความนำเสนอเรื่องราวความเป็นสากลของกรุงเทพ จากการวิเคราะห์ที่ดินในเขตบางรัก การศึกษาพิจารณาลักษณะสำคัญของโฉนดที่ดิน ซึ่งบันทึกการสืบทอดความเป็นเจ้าของ ปรากฏบุคคลต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับความเป็นมาของที่ดินแปลงนั้น ทั้งชาวอเมริกัน โปรตุเกส และจีน หมอสอนศาสนานิกายโปรเตสแตนต์ซึ่งที่ดินจากกงสุลโปรตุเกสที่เป็นเจ้าของที่ดินที่อยู่ใกล้เคียงกัน ที่ดินมีมูลค่ามากขึ้นเพราะเขตบางรักกลายเป็นศูนย์กลางการค้า และถูกขายต่อในช่วงทศวรรษ 1890 ครอบครัวเชื้อสายโปรตุเกสจากมาเก๊า ซึ่งเดินทางมาถึงเมื่อ ค.ศ. 1840 และทำงานในราชสำนัก รวมทั้งเป็นเจ้าของโรงสี ซื้อที่ดินผืนดังกล่าว จากนั้น ค.ศ. 1922 ถึง ค.ศ. 1923  เลิศ เศรษฐบุตร เจ้าสั่วเชื้อสายแต้จิ๋วผู้มั่งคั่งซื้อที่ดินทั้งสองผืน

คลังสินค้าที่พบในที่ดินกลับตกอยู่ในการควบคุมของกองทัพญี่ปุ่นระหว่างสงครามโลกครั้งที่สอง และถูกขายต่อเมื่อ ค.ศ. 1946 ต่อมา ค.ศ. 2017 ได้รับการพัฒนาเป็นโครงการแวร์เฮาส์ 30 เรื่องราวของที่ดินผืนนี้สะท้อนถึงรูปแบบการใช้ประโยชน์ที่ดินที่เปลี่ยนแปลงและความซับซ้อนของชนเชื้อสายต่าง ๆ ในศูนย์กลางของมหานคร