This lecture in Thai will present a comparison of waterways maps from the Ayutthaya period when the map system was not based on accurate distance measurements until the “modern” maps were made by Westerners. Based on the evidence of maps of each era, we can see the use of waterways for various purposes, including community life, the formation, existence, and dissolution of cities, travelling, transportation of goods, and war.

พื้นที่ลุ่มน้ำเจ้าพระยาที่มีร่องรอยของมนุษย์และชุมชนต่อเนื่องยาวนาน ตามลำน้ำสาขาของแม่น้ำสายหลัก เส้นทางน้ำเป็นแหล่งก่อเกิดชุมชนจากบ้านสู่เมือง ร่องรอยเส้นทางน้ำเครือข่ายสาขาของแม่น้ำเจ้าพระยาบอกเล่าถึงเรื่องราวของวิถีชีวิต การรังสรรค์ศิลปวัฒนธรรม ศาสนา ควบคู่ไปกับกิจกรรมของการสร้างความมั่นคงของอาณาจักร

การบรรยายนี้จะนำเสนอการเปรียบเทียบแผนที่เส้นทางน้ำจากสมัยอยุธยา ที่ระบบแผนที่ยังไม่อิงกับการวัดระยะทางที่แม่นยำ จนถึงแผนที่ “สมัยใหม่” ที่ชาวตะวันตกทำขึ้น และแผนที่ของไทย จากหลักฐานแผนที่แต่ละยุคสมัย  แสดงให้เห็นการใช้เส้นทางน้ำเพื่อประโยชน์ต่างๆ ได้แก่ วิถีชีวิตชุมชน  การก่อตัว ดำรงอยู่ และสลายตัวของเมือง  การเดินทาง การขนส่งสินค้า และการสงคราม  การขุดคลองเพื่อร่นระยะทางหมายถึงการปรับเปลี่ยนสภาพภูมิประเทศที่ทำมาเนิ่นนาน ทางน้ำสายใหม่กลายเป็นเส้นทางหลัก  แต่ในที่สุดเส้นทางน้ำที่เคยเป็นทางสัญจรหลักกลับกลายเป็นเส้นทางน้ำที่หายไป  และเส้นทางน้ำสายใหม่มาแทนที่  การแกะรอยจากแผนที่สร้างความเข้าใจและรับรู้เรื่องราวไม่น้อยเลย

*จะมีการนำชมนิทรรศการแผนที่สมัยกรุงศรีอยุธยา ในการครอบครองของสยามสมาคมฯ ในเวลา 13.00 น.*