พระประแดงเป็นเมืองโบราณที่เคยถูกเอ่ยนามถึงในพงศาวดารสมัยกรุงศรีอยุธยา ว่าเป็นเมืองปากแม่น้ำ แต่ไม่มีการะบุที่ตั้งของเมืองไว้อย่างชัดเจน นักประวัติศาสตร์สันนิษฐานกันว่าตั้งอยู่บริเวณคลองเตยปัจจุบัน บ้างก็ว่าน่าจะครอบคลุมคุ้งน้ำคลองแจงร้อนถึงคลองเตย เนื่องจากพบว่ามีวัดโบราณและโบราณวัตถุสมัยอู่ทองและอยุธยาเป็นหลักฐานสนับสนุน เมื่อเวลาผ่านไปภูมิสัณฐานของแม่น้ำเปลี่ยน แผ่นดินที่งอกขึ้นมาใหม่ทำให้เมืองพระประแดงหมดสถานะเมืองปากน้ำ สมเด็จพระเจ้าทรงธรรมสถาปนาเมืองสมุทรปราการขึ้นมาทำหน้าที่เป็นเมืองปากน้ำของอยุธยาแทน สถานที่ที่เรียกว่าอำเภอพระประแดงในปัจจุบันคือเมืองนครเขื่อนขันธ์หรือปากลัด ที่สถาปนาขึ้นในช่วงต้นกรุงรัตนโกสินทร์ ข้อมูลเหล่านี้แสดงให้เห็นว่าบริเวณนี้เป็นที่ตั้งถิ่นฐานของผู้คนตั้งแต่สมัยโบราณ และสถานะของเมืองปากแม่น้ำสามารถจะเคลื่อนย้ายไปเรื่อยๆ ตามสภาพภูมิประเทศและการเปลี่ยนแปลงของระดับน้ำในทะเลในแต่ละยุคสมัย

ปัจจุบัน วัดโบราณสมัยอยุธยาและป้อมปืนสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้นในย่านพระประแดง กำลังเผชิญวิกฤตภัยพิบัติจากการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศและค่าความเค็มของแม่น้ำเจ้าพระยาที่สูงขึ้นกว่าระดับปกติมาก ประกอบกับสภาพของโบราณสถานและโบราณวัตถุหลายแห่งที่มีปัญหาดั้งเดิมจากการอนุรักษ์ผิดวิธี ทำให้การเสื่อมสภาพของมรดกทางวัฒนธรรมเหล่านี้เกิดขึ้นอย่างรวดเร็วและทวีความรุนแรงมากขึ้นเรื่อยๆ คงเป็นที่น่าเสียดายยิ่ง หากสิ่งมีคุณค่าทางประวัติศาสตร์ ศิลปกรรม และคุณค่าทางจิตวิญญาณของชุมชนเหล่านี้ จะต้องเสื่อมสลายไปโดยที่ไม่มีภาคส่วนใดสามารถจะตั้งรับ ปรับตัว หรือแก้ไขปัญหาได้อย่างเท่าทันต่อสถานการณ์

แผนกพิทักษ์มรดกสยามได้จัดการศึกษาสัญจรครั้งนี้ เพื่อเผยแพร่ประเด็นปัญหาอันท้าทายนี้แก่สมาชิก และสาธารณชนผู้สนใจ โดยคุณวทัญญู เทพหัตถี สถาปนิกอนุรักษ์มากประสบการณ์ และกรรมการแผนกพิทักษ์มรดกสยาม จะพาท่านไปสำรวจปัจจัยต่างๆ ที่ก่อให้เกิดปัญหาการเสื่อมสภาพของมรดกวัฒนธรรม และจะแนะนำเทคนิควิธีการที่เหมาะสมสำหรับการอนุรักษ์ตามบริบทของแต่ละสถานที่ นอกจากนี้ ท่านจะได้เรียนรู้ประเด็นร่วมสมัยเกี่ยวกับความท้าทายในการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมในบางกะเจ้าอีกด้วย

กิจกรรมจัดเป็นภาษาไทย และมีการแปลแบบถอดความเป็นภาษาอังกฤษ

The study trip will be conducted in Thai with English translation.

Programme (English): https://bit.ly/4hMZphe